Op het zomerkamp in Heino vindt niemand het vreemd als je houdt van ‘gewoon ontspannen wiskunde doen’.

Lou zit met Ace Stoelinga (15) en Alexia Girgenson (16) te dollen aan een picknicktafel bij Summercamps, een uitgestrekt terrein voor zomerkampen in de bossen bij Heino. Er zijn onder meer een restaurant, sporthal en slaapzalen. De drie kennen elkaar van voorgaande jaren. „Mijn moeder was van: jij hebt geen vrienden, ga maar naar wiskundekamp”, zegt Alexia.

 

Met Ace ging het de afgelopen jaren niet zo goed op school. „Ik ging van vwo naar havo naar mavo.” Hier maakt dat niet uit, op kamp gaat het niet om punten scoren maar om plezier hebben. Er worden wel boekjes met wiskundige problemen uitgereikt, maar niemand zegt hoever je daarin moet komen. En als je even iets anders wil doen, mag je bijvoorbeeld een 3D-object knutselen. Al vindt de kampleiding het wel leuk als deelnemers kunnen beargumenteren waarom hun maaksel een wiskundig figuur is.

Sommige deelnemers doen mee aan internationale wedstrijden. Zoals Katya Nikitchenko (18), die aan het andere uiteinde van de picknicktafel zit. Ze won twee keer een bronzen medaille bij de Europese wiskundeolympiade voor meisjes. Na de zomer begint ze aan een dubbele bachelor wis- en natuurkunde in Nijmegen. Wat ze leuk vindt aan wiskunde? „De combinatie van intuïtie en strategie die nodig is”, zegt ze. Ze heeft deze ochtend al een opdracht gemaakt van de bucketlist, die alle deelnemers hebben gekregen. Katya wijst op haar rode blouse. „Kom naar het ontbijt in nette kleding.”

 

Liefde

De stichting Vierkant voor Wiskunde, die dertig jaar geleden begon met het organiseren van deze kampen, wil de liefde van de deelnemers voor wiskunde aanwakkeren, ongeacht hun niveau. Er zijn elk jaar drie kampen, ingedeeld op leeftijd. De jongste groep zit op de basisschool. Deze week is het kamp voor de bovenbouw van de middelbare school.

In de beginjaren werden nog weleens kinderen aangemeld door ouders die dachten dat het een soort zomerschool was waar bijles werd gegeven, vertelt Relinde Jurrius (40), een van 21 vrijwilligers die het kamp begeleiden. „We doen hier niet hetzelfde als op school. Dat kan ook niet, want de deelnemers hebben verschillende niveaus. En we proberen hier te laten zien dat wiskunde meer is dan sommetjes maken. We willen kinderen de schoonheid van wiskunde laten ervaren.”

Jurrius was, net als het merendeel van de kampleiding, jarenlang zelf deelnemer. „Ik kwam hier al op mijn veertiende.” Ze werkt nu als wiskundedocent aan de Defensie Academie.

 

Getallendriehoek

Wiskunde is geen populair vak onder middelbare scholieren. En het gaat ook niet goed met de vaardigheden op dit gebied. De Onderwijsinspectie bracht hierover in februari een zorgelijk rapport uit. Jurrius denkt dat veel leerlingen wiskunde zien als iets wat hun wordt opgedrongen en waar ze later niets meer mee doen. „Engels en Nederlands zijn ook verplicht en dat vindt iedereen wél nuttig.” Bij wiskunde leer je logisch nadenken, zegt ze. „Vaak zijn er verschillende strategieën mogelijk om tot een oplossing te komen. Als onze deelnemers hulp vragen, zeggen we eerst: wat heb je zelf al geprobeerd?”

Tijdens het ochtendprogramma werken de deelnemers in de grote eetzaal aan hun weekopdrachten: drie boekjes vol wiskundige problemen en losse opdrachten die ter plekke worden uitgelegd. Zoals een getallendriehoek waarin je getallen moet invullen. Wie de hoogste score van de driehoek kan vinden, mag aan het eind van de week graaien in de grabbelton.

 

We willen kinderen de schoonheid van wiskunde laten ervaren

Relinde Jurrius kampbegeleider

Matthijs Labots (19) bespreekt de opdrachten met zijn buurman. Thuis brengt hij veel vrije tijd door met programmeren en gamen. „Op school was ik een beetje de bètanerd. Mijn beste vriend heb ik online ontmoet.” Op het zomerkamp zijn nergens computers te bekennen, maar wel veel gelijkgestemden. „Niemand vindt het hier vreemd als je ervan houdt om gewoon ontspannen wiskunde te doen”, zegt hij.

Soms wordt het rumoer in de eetzaal deelnemers te veel. Een jongen met een koptelefoon ijsbeert tijdens de pauze in zijn eentje achter een van de gebouwen. Als het programma verdergaat, voegt hij zich weer bij de groep.

Vorig jaar blies iemand van de leiding weleens op een fluitje, om iedereen bij elkaar te roepen. Een hard, schel geluid. Een groepje deelnemers beraamde een plan. Samen met begeleider Tim van Mourik (33) ontfutselden ze het fluitje. Daarna knutselden ze een anonieme brief. Ze plakten gekleurde letters op een stuk papier. De begeleider laat op zijn telefoon een foto zien. „Je fluitje is gegijzeld. Wij keuren fluiten naar deelnemers af!”, staat er. „Het gaat hier niet alléén om wiskunde”, zegt hij. „Een gezellige en veilige sfeer is ook heel belangrijk.”

 

Kaartspel

Veel deelnemers kennen elkaar al jaren, de leiding let goed op of nieuwkomers niet buiten de boot vallen. Er doen 29 jongens en 22 meisjes mee en 6 personen die bij hun aanmelding het vakje ‘anders’ hebben aangekruist. Sommige deelnemers hebben autisme. „Ik heb me weleens afgevraagd waarom neurodiverse mensen zich zo aangetrokken voelen tot wiskunde”, zegt Jurrius. „Misschien omdat ze die regels beter begrijpen dan de wereld om hen heen. Wiskunde blijft altijd hetzelfde.”

Drie deelnemers en een begeleider zitten in rolstoelen, alle programmaonderdelen zijn voor hen toegankelijk. Juul Los (14) is een van hen, ze ging vorig jaar nog naar CineKamp, een filmkamp op hetzelfde terrein. „Daar waren activiteiten die lichamelijk te lastig waren voor mij.” Wanneer ze langs de verblijven van het wiskundekamp kwam, zag ze dat het daar ook gezellig was. „Gelukkig houd ik van wis- en natuurkunde.”

Aan een lijn wappert een bonte verzameling T-shirts, souvenirs van voorgaande kampen. Onder een afdakje spelen deelnemers Taipan, een kaartspel, of ze laten hun hersens kraken over een puzzel. Een schaakkampioen, ook een deelnemer, speelt tegen drie tegenstanders tegelijk.

Knooppunten

De kampleiding, die alle wiskundeboekjes zelf maakt, verzint opdrachten en spellen waarin de wiskunde subtiel is verwerkt. Zoals een workshop Creatief met statistiek, waarbij wordt uitgelegd hoe je cijfers kunt misbruiken om mensen te misleiden. Twee begeleiders presenteren zich als marketingbureau Wierkant voor Viskunde. Ze goochelen met percentages en grafieken. Even later zit iedereen over een kaartje van Nederland gebogen. De opdracht is om dat zo manipulatief mogelijk in te kleuren, zodat het lijkt of héél Nederland vis eet.

Bij een workshop Parabool borduren gaan ook de grootste bollebozen ijverig aan de slag met naald en draad. Eerst gaatjes prikken in een stuk karton, dan de draad erdoorheen rijgen volgens een vast patroon. Een jongen probeert de opdracht driedimensionaal uit te voeren. Wie klaar is, kan door met een borduuropdracht voor gevorderden. Er zijn ook andere opties: pen en papier erbij pakken om de wiskundige figuur toch maar eens in een formule te vatten. Of je kunt leren hoe je de grafische rekenmachine programmeert om zo’n figuur te maken.

Bij een workshop Parabool borduren gaan ook de grootste bollebozen ijverig aan de slag met naald en draad

Voor de workshop Algoritmisch bewegen is een gastspreker uitgenodigd. Tom Verhoeff, docent wiskunde en computerwetenschappen aan de TU Eindhoven, toont op een beeldscherm wat er gebeurt als je de cijfers van het getal 000011 van volgorde laat wisselen. Hij laat de deelnemers alle mogelijke varianten, de ‘permutaties’, opschrijven. Die worden uitgezet in een ‘graaf’, een verzameling knooppunten verbonden door lijnen. Na een tijdje zit iedereen uit te vogelen hoe je een ‘Hamiltonpad’ creëert, een route waarbij elk knooppunt maar één keer wordt gebruikt. Het is wiskunde voor gevorderden, speels gebracht.

Zulke opdrachten zijn een kolfje naar de hand van Matthijs. Na de zomer gaat hij computerwetenschappen studeren aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Nu hij van de middelbare school af is, kan hij volgende zomer niet meer meedoen als deelnemer. Maar helpen bij de jongste groep lijkt hem ook leuk. „Ik denk erover om me aan te melden als begeleider.”