Nederlands bedrijf boekt groot succes met kwantumcomputer: 'We zijn koplopers'

"Het is voor het eerst dat een Nederlands bedrijf een fotonische kwantumcomputer heeft verkocht", vertelt Jelmer Renema, technisch-directeur van Quix Quantum in Enschede. Het Twentse bedrijf, voortgekomen uit de Universiteit Twente, bestaat pas sinds 2019. Dat het nu al een grote, buitenlandse aanbesteding heeft gewonnen is dan ook bijzonder.

Fotonische wat?

Een fotonische kwantumcomputer? Laten we met dat laatste woord beginnen. Kort gezegd is een kwantumcomputer een computer die vele (véle!) malen sneller is dan een 'gewone' computer vanwege de kwantumtechnologie.

"De principes van een kwantumcomputer zijn fundamenteel anders dan bij een gewone computer", vertelt Harry Buhrman, onderzoeker aan het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) en hoogleraar computerwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).

Dat belangrijke verschil zit hem onder meer in de qubits, de maateenheid. Zonder het al te ingewikkeld te maken: een qubit kan meerdere dingen tegelijk doen, terwijl de bekende eentjes en nulletjes van een gewone computer maar één ding kunnen. Vandaar die veel hogere snelheid van kwantumcomputers.

Supersnel

"Met meer dan 50 qubits bereik je de magische grens, vanaf een bepaald punt gaat de kwantumcomputer dan veel sneller dan de allersnelste supercomputer", zegt Renema. "De computer die wij bouwen voor DLR heeft 64 qubits."

En dan die andere term: fotonisch. Renema: "Er zijn verschillende technologieën om een kwantumcomputer te bouwen. Bij ons wordt informatie overgedragen via heel kleine lichtstraaltjes, daarom heet het een fotonische kwantumcomputer." De fotonica houdt zich bezig met het controleren en bewerken van licht.

Bedrijfsgeheim

De fotonische kwantumcomputer van Quix Quantum zal in vier jaar gebouwd worden en neemt een hele kamer in beslag. Zowel in Enschede als in het Duitse Ulm wordt aan de computer gewerkt. "Ik kan alleen niet precies vertellen wat we op welke plek maken, dat is bedrijfsgeheim", zegt Renema.

Wat gaat het Duitse lucht- en ruimtevaartinstituut doen met de kwantumcomputer? "Dat is natuurlijk aan hen", zegt Renema. "Maar ik kan me zo voorstellen dat ze benieuwd zijn naar machine learning bij satellieten; dat zij dus zichzelf kunnen verbeteren."

Nederland is koploper

Wereldwijd is er een wedstrijd gaande op het gebied van de kwantumtechnologie, vooral tussen Europa, China en de VS. "Nederland is een van de koplopers", zegt hoogleraar Buhrman, die zelf in 2015 QuSoft oprichtte, een onderzoekscentrum voor kwantumsoftware.

"Het is fantastisch dat Quix Quantum mee kan doen in dat wedstrijdgeweld", zegt hij. "En het laat ook zien hoe belangrijk het is dat Nederland, en Europa, blijft investeren in dit soort bedrijven. Als je niet uitkijkt wordt alles overgekocht door Amerikaanse bedrijven als Google en Amazon."

Nieuwe medicijnen

Wie de beste kwantumcomputer maakt heeft goud in handen. Renema: "Het wordt bijvoorbeeld mogelijk om op een heel efficiënte manier nieuwe medicijnen te ontwikkelen."

Ook kan kwantumtechnologie gebruikt worden om veel betere batterijen te maken voor elektrische auto's, iets wat DLR ook in gedachte heeft. "Dat zijn dus wel dingen die je als consument gaat merken." De kans dat straks iedereen zélf een kwantumcomputer in huis heeft is echter niet groot.